Dân và Đảng ở Việt Nam sợ lẫn nhau?

VN thôi phạt xe không chính chủ,
nhưng lại muốn bắn vào chủ phương tiện (?)

Bình về quan hệ giữa dân và chính quyền, kiến trúc sư chính của Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ Thomas Jefferson viết:

"Khi dân sợ nhà nước ắt sinh bạo chúa, khi nhà nước sợ dân tất có tự do."

Nhìn vào xã hội Việt Nam ngày nay, vế đầu của câu nói này có vẻ đúng hơn so với vế sau.

"Trong khi người dân đang cần được bảo vệ trước sự lạm quyền của người thi hành công vụ, đặc biệt là công an thì Bộ lại đề nghị cho CA dùng súng bắn dân chống người thi hành công vụ."

Nhà báo Huy Đức

Nhưng cũng đã có những dấu hiệu cho thấy sự bất tuân của người dân đã ngày càng tăng về cả số lượng và cường độ trong khi chính quyền thể hiện sự sợ hãi, và ở góc độ nào đó sự phục thiện.

Động thái gần đây nhất về sự lùi bước của chính quyền trước phản ứng của người dân là việc Bộ trưởng Giao thông Đinh La Thăng Bấm tạm rút lại một thông tư về phạt xe không chính chủ hôm 11/3.

Quyết định của Bộ Giao thông đưa việc phạt xe không chính chủ vào quy định xử phạt hành chính trong giao thông cuối năm ngoái đã gây ra làn sóng phản đối với cả một video tự chế trên YouTube kèm theo lời lẽ đả phá ông Thăng mà nay đã được gần nửa triệu người xem.

Hôm 6/3, trong một quyết định có ý nghĩa quan trọng hơn nhiều lần, người đứng đầu ngành lập pháp Nguyễn Sinh Hùng Bấm tuyên bố kéo dài thời hạn đóng góp ý kiến cho sửa đổi Hiến Pháp tới hết tháng Chín thay vì khóa sổ vào 31/3.

Trước đó thành phố Hà Nội thậm chí còn tuyên bố sẽ Bấm kết thúc lấy ý kiến vào ngày 7/3.

Trong đợt góp ý kiến sửa đổi Hiến Pháp lần này, hàng ngàn công dân đã đi theo khẩu hiệu "điều duy nhất cần sợ chính là nỗi sợ" và kêu gọi bỏ Điều 4 nói về sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản.

Họ nói rằng Việt Nam đã có hàng ngàn năm lịch sử và sự tồn tại nhất thời của một chính đảng, cũng như các triều đại phong kiến trước đây, không phải là điều bất biến để có thể đưa vào Hiến Pháp.

Có người còn so sánh chính quyền hiện nay với chính quyền phong kiến khi gọi họ là triều đình "nhà Sản".

Công an lùi bước

Quyết định kéo dài thời gian lấy ý kiến của người dân được ông Nguyễn Sinh Hùng công bố sau khi chính ông công khai chỉ trích một số ý kiến đóng góp mà ông nói là không trái luật nhưng "không đúng quy định".

Nhưng cũng ông Hùng chính là người góp phần mang lại sự xuống thang của Bộ Công an hồi cuối tháng Hai.

Hôm 28/2, bộ đầy quyền lực đã phải Bấm rút lại đề xuất xóa đăng ký thường trú của người đi nước ngoài trên hai năm và đi tù.

Ngoài sự phản đối của người dân, ông Hùng cũng lên tiếng trong vai trò người đứng đầu cơ quan đại diện lớn nhất của người dân:

"Cớ gì tôi đi nước ngoài mà ông ở nhà xóa tên tôi, đến quốc tịch mà tôi còn được giữ nữa là?"

"Tự do gì mà tôi vừa ra khỏi nhà đi nước ngoài một cái thì ông bảo ông xóa tên tôi trong sổ? Cái sổ của ông rất to, ông chỉ cần chú thích trong đó là tôi đi vắng, chứ làm gì phải xóa?”

Là người đã có hàng loạt các chuyến công du tới các nước trên thế giới, ông Hùng có lẽ cũng hiểu hộ khẩu là khái niệm chỉ tồn tại ở một số nhỏ các nước trên thế giới trong đó có Việt Nam và Trung Quốc, nước được xem là đã đẻ ra hộ khẩu từ trước Công Nguyên.

Đây có thể xem là một dạng phân biệt đối xử dựa trên nơi cư trú và quyền "tự do cư trú" được quy định trong Hiến Pháp đã không đồng nghĩa với việc được đối xử bình đẳng tại mọi nơi cư trú.

Lùi một tiến hai?

Nhưng sau khi xuống nước về hộ khẩu, phiền toái vốn có thể được giải quyết bằng tục lót tay, Bộ Công an lại đưa ra đề nghị gây tranh cãi hơn.

Đó là quyền được nổ súng vào dân trong một số trường hợp mà các Bấm luật sư đã ngay lập tức coi là trái Pháp lệnh và cả Hiến Pháp.

Đòi hỏi được quyền bắn vào người điều khiển phương tiện giao thông nếu cảnh sát nghĩ rằng họ có thể "gây hậu quả nghiêm trọng" đang hứng chịu cơn thịnh nộ của nhiều người dân.

Nhà báo Huy Đức viết trên Facebook: "Trong khi người dân đang cần được bảo vệ trước sự lạm quyền của người thi hành công vụ, đặc biệt là công an thì Bộ lại đề nghị cho CA dùng súng bắn dân chống người thi hành công vụ."

Ông Huy Đức cũng nói cần có thống kê về chuyện số dân bị công an đánh và bị chết cùng với số công an bị dân đánh tử vong để có thể đưa ra gợi ý thay đổi pháp luật.

Đề nghị của Bộ Công an cho thấy cách nhìn của họ về sự cần thiết phải xử lý những người mà họ nghĩ rằng sẽ phạm tội thay vì những tội phạm.

Cách nghĩ này ở những nước cộng sản đã khiến người ta nghĩ ra những chuyện tiếu lâm như chuyện một cô gái bị ông trưởng thôn bắt vì có dụng cụ nấu rượu lậu liền hô to "hiếp dâm".

Bị trưởng thôn phản đối, cô gái nói nếu cô bị quy vào tội nấu rượu chỉ vì có dụng cụ nấu rượu thì trưởng thôn đã sẵn có "dụng cụ hiếp dâm".

Tâm lý cần chấn chỉnh tư duy và suy nghĩ bên cạnh hành vi ở Việt Nam cũng thể hiện qua vụ trang điểm tin Ba Sàm bị tấn công.

Cũng như các vụ đánh sập trang bauxite Việt Nam trước đây, công an gần như chắc chắn sẽ không vào cuộc để tìm ra thủ phạm của các vụ tấn công mạng.

Những người cầm quyền ở Việt Nam không nói ra nhưng họ muốn các công dân hiện đại phục tùng họ như những thần dân của những thế kỷ trước.

Nhiều người trong giới lãnh đạo không thể chấp nhận quan điểm mà một nhà bất đồng chính kiến của Việt Nam dẫn rằng chính quyền "như tã lót" và cần phải thay thường xuyên để đảm bảo sự sạch sẽ.

Đa số các đối tác chiến lược của Việt Nam trong đó có Anh Quốc đã coi việc "chống" nhà nước là quyền của người dân và thậm chí trang bị cho họ vũ khí để làm như vậy qua việc cho phép tự do lập đảng, tự do biểu tình và tự do xuất bản.

Trong thời hiện đại ở Việt Nam, câu nói của Thomas Jefferson có thể được bổ sung bằng:

"Khi dân sợ Đảng, ắt sinh bạo chúa, khi Đảng sợ dân, tất có tự do."

Nguyễn Hùng
(BBC)